NHỮNG THÔNG TIN CẦN BIẾT VỀ CHẤT PHÓNG XẠ GÂY UNG THƯ

Các chất phóng xạ gây ung thư cho đến nay vẫn luôn là mối quan tâm hàng đầu của toàn xã hội. Tuy nhiên, ở một mức độ cho phép, chất phóng xạ cũng được ứng dụng trong một số lĩnh vực đời sống con người. Bài viết dưới đây sẽ tổng hợp những thông tin cần thiết về các chất phóng xạ có khả năng gây ung thư để độc giả tham khảo.

1. Tìm hiểu chất phóng xạ là gì?

Chất phóng xạ là những chất chuyển hóa năng lượng, giải phóng các bức xạ từ quá trình phân rã hạt nhân. Các hạt năng lượng được phát ra từ chất phóng xạ có thể là photon, electron, neutrino, proton, neutron hoặc alphas. Một số hạt được gọi là hạt ion hóa, khi phát ra với vận tốc lớn có thể tạo thành các tia phóng xạ hay bức xạ ion.

Khả năng ảnh hưởng của các chất phóng xạ đối với cơ thể sẽ còn tùy thuộc vào mức độ phơi nhiễm. Những trường hợp nhiễm chất phóng xạ ở mức thấp sẽ không thể nhận biết ngay vì chúng sẽ tác dụng âm ỉ trong thời gian dài. Những trường hợp phơi nhiễm với chất phóng xạ với một lượng lớn, đạt đến giới hạn tối đa thì các triệu chứng bất thường của cơ thể sẽ xuất hiện sau 7 – 10 ngày.

2. Các chất phóng xạ gây ung thư

Các tác nhân gây ung thư sẽ bao gồm chất phóng xạ, đồng vị hay tia phóng xạ gây ảnh hưởng lên vật chất di truyền hoặc quá trình chuyển hóa chất trong cơ thể. Những chất phóng xạ gây ung thư hầu hết là do chúng có thể phát ra những bức xạ độc hại, bao gồm:

Hạt Alpha: Hạt Alpha cấu tạo gồm 2 proton và 2 neutron được phát ra bởi một số chất phóng xạ như Radium, Uranium hay Plutonium. Các hạt Alpha có khả năng xuyên thấu thấp, chỉ khoảng 0,1mm trên bề mặt da. Tuy nhiên, nếu cơ thể hít hoặc ăn phải thực phẩm nhiễm hạt α sẽ gây nhiều ảnh hưởng sức khỏe.

Hạt Beta: Hạt Beta là electron (-) được phát ra khi một neutron (trung hòa) phân rã thành proton (+) từ các chất phóng xạ không ổn định như Iodine – 131, Cesium – 137. So với hạt α, các hạt β có khả năng xâm nhập qua da sâu hơn đến lớp biểu bì dưới da.

Hạt Neutron: Neutron là một trong hai loại hạt cấu tạo nên hạt nhân nguyên tử và không mang điện tích, được giải phóng từ một số chất phóng xạ hạt nhân như Californium – 252. Khi cơ thể phơi nhiễm với chất phóng xạ, các hạt Neutron có thể thâm nhập vào sâu bên trong qua da đến vài cm.

Tia gamma: Tia gamma được tạo nên từ các hạt gamma, là những dòng photon có bước sóng ngắn mang năng lượng lớn với tần số cao. Các tia gamma có khả năng xuyên thấy vật chất một cách dễ dàng. Khi cơ thể phơi nhiễm, tia gamma có thể đi sâu vào các cơ quan bên trong.

Các chất phóng xạ gây ung thư kể trên chỉ xảy ra trong trường hợp cơ thể phơi nhiễm với một liều lượng vượt quá ngưỡng giới hạn nhất định gây tác động đến nguồn gen hay quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Trong một số lĩnh vực như nông nghiệp, công nghiệp, chế biến sản phẩm tiêu dùng hay y học, các chất phóng xạ cũng được ứng dụng phổ biến trong ngưỡng cho phép.

3. Cách nhận biết khi cơ thể phơi nhiễm với chất phóng xạ

Nhận biết tình trạng cơ thể bị phơi nhiễm chất phóng xạ gây ung thư sẽ giúp bạn có cách phòng tránh và bảo vệ chính mình. Tuy nhiên, cơ thể mới bị nhiễm phóng xạ ở liều thấp thường xuất hiện các triệu chứng mơ hồ. Những trường hợp tiếp xúc chất phóng xạ trong thời gian dài hoặc liều phơi nhiễm quá lớn có thể gây ra những biểu hiện sau:

Triệu chứng điển hình có thể xuất hiện ở giai đoạn sớm khi mới phơi nhiễm với những chất phóng xạ là tình trạng buồn nôn, nôn với tần suất thường xuyên.

Người nhiễm phóng xạ có thể thường xuyên bị chảy máu mũi, chân răng, nội tạng hay nôn ra máu, đi ngoài ra máu mà không rõ nguyên nhân.

Da bong tróc, nổi mẩn đỏ, nóng rát hoặc tổn thương ở các vị trí thường xuyên tiếp xúc với chất phóng xạ.

Rụng tóc trong thời gian ngắn có thể gặp ở những người bị nhiễm chất phóng xạ.

Cơ thể thường xuyên mệt mỏi, khó thở, đau đầu, chóng mặt, đau rát cổ họng và dễ mắc các bệnh vặt, thường xuyên bị viêm nhiễm do hệ miễn dịch suy giảm chức năng.

Khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng bất thường kể trên thì tốt nhất bạn nên tìm đến cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe tổng quát. Không nên chần chừ khiến tình trạng nhiễm xạ quá lâu gây ra những ảnh hưởng xấu cơ thể và gây bệnh ung thư. Trong trường hợp bạn phải làm việc ở môi trường có chứa chất phóng xạ thì cần chú ý mang đồ bảo hộ và kiểm tra sức khỏe định kỳ 3 – 6 tháng một lần.

Các chất phóng xạ gây ung thư khi phơi nhiễm với cơ thể sẽ dẫn đến nhiều hậu quả khó lường. Chính vì vậy mà bất kỳ ai cũng không được chủ quan khi tiếp xúc trực tiếp hay gián tiếp với các chất phóng xạ.